روز از نو، کار از کشاورز و بهره برای دست‌های پنهان در بازار برنج. تعیین قیمت خرید تضمینی برنج توسط دولت یکی از دغدغه‌های برنجکاران است و با حساب و کتاب آنان جور در نمی‌آید. دغدغه دیگر واردات بی‌رویه برنج هنگامی است که کشاورز امید کمی به بازار دارد. به عنوان مثال سال گذشته دولت قیمت خرید تضمینی برنج از کشاورزان را تقریبا همسان با قیمت رایج در بازار اعلام کرده بود. ظاهر قضیه اینطور بود که دولت قصد کنترل بازار را دارد، اما واقعیت چیز دیگری بود. این نرخ زمانی اعلام شد که هنوز محصول جدید برداشت نشده بود؛ محصولی که هنگام افزایش ناگهانی قیمت‌ها و رشد سرسام‌آور تورم تولید شده بود. بی شک در این شرایط برای برنجکار، فروش محصول به نرخ دولتی اصلا به صرفه نبود چون نمی‌دانست چه زمانی به پول خود می‌رسد.
به همین دلیل برنجکار مجبور شد محصول را با قیمتی بالاتر در بازار آزاد بفروشد و دولت هم توپ گران شدن برنج را از زمین خود به زمین دیگران پرتاب کرد. بنابراین فضا برای دست‌های پشت پرده بازار برنج مهیا شد. آنها می‌دانستند چه میزان برنج در چه استان‌هایی و در چه سطحی کشت می‌شود و چه زمانی دولت به واردات برنج اقدام می‌کند. سودجویان با آمار و اطلاعاتی که داشتند، برنج بازار را خرید و جمع‌آوری و در شرایط مناسب به بازار عرضه کردند. سپس شاهد قیمت‌های صعودی بودیم. اما نکته قابل توجه دیگر ارزی است که دولت برای واردات برنج در نظر گرفته است.
«محمدرضا حکمی» مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار اردیبهشت امسال در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرده بود: واردات برنج همچنان با ارز ۴۲۰۰ تومانی ادامه دارد. حال باید پرسید این ارز چقدر با قیمت واقعی آن فاصله دارد و هر کیلوگرم برنج خارجی با چه قیمتی خریداری می‌شود. اگر فرض بگیریم که دولت باید برای خرید هر کیلوگرم برنج یک دلار هزینه کند و دلار را به قیمت واقعی آن یعنی بالای ۱۱ هزار تومان در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که برنج خارجی چندان از برنج تولید داخلی ارزان‌تر نیست، بلکه در این میان بخشی از سرمایه ملی به عنوان گنجی پنهان نصیب افرادی می‌شود که نمی‌شناسیم.
- دست شالیکاران گیلانی؛ کوتاه از سود
وحیده اسماعیلی - رشت-خبرنگار :
این روزها سرفصل اخبار کشاورزی استان به برداشت برنج در مناطق مختلف گیلان اختصاص دارد. برنج از محصولات استراتژیک گیلان به شمار می‌رود که در زنجیره غذایی کشور و درآمد کشاورزان نقش مهمی ایفا می‌کند. در حال حاضر بسیاری از برنجکاران، نگران قیمت‌گذاری پایین هنگام فروش محصول خود به بازار هستند. اگرچه در سال‌های اخیر دولت در راستای حمایت از تولید برنج داخلی، ممنوعیت واردات برنج خارجی را همزمان با فصل برداشت و فروش محصول در دستور کار خود قرار داد، اما امسال از لغو این ممنوعیت از سوی سازمان صمت و جهاد کشاورزی خبر رسیده است.
دلیل آن جلوگیری از افزایش قیمت روزافزون برنج و تعادل قیمت و تنظیم بازار عنوان شده است. بسیاری از کشاورزان و کارشناسان این حوزه دست‌های پشت پرده و مافیای برنج را عامل اصلی لغو این ممنوعیت عنوان می‌کنند و معتقدند مافیای برنج به دنبال خرید ارزان محصول تازه برداشت شده و عرضه آن در آینده با چندین برابر قیمت است؛ موضوعی که نگرانی زیادی برای کشاورزان استان‌های شمالی در پی داشته است.
به گفته معاون زراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان، ۲۳۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان به کشت ارقام مختلف برنج اختصاص دارد. «ابراهیم اکبرزاده» می‌گوید: ارقام هاشمی، علی کاظمی، انواع صدری و بینام، همچنین ارقام پرمحصولی همچون خزر، شیرودی و فجر در شالیزارهای گیلان کشت می‌شوند. در این میان رقم هاشمی ۷۵ درصد سطح زیر کشت برنج استان را به خود اختصاص داده است. وی علت تمایل کشاورزان گیلانی به کشت رقم هاشمی را عطر، کیفیت و طول دوره رشد آن متناسب با اقلیم استان می‌داند و می‌افزاید: این رقم جزو متوسط رس‌ها بوده و بازارپسند است.
- تعیین قیمت برنج
یک کشاورز اهل روستای شالکوه رشت با ابراز نگرانی بابت کاهش قیمت برنج می‌گوید: تا سال گذشته شلتوک برنج را با کمترین قیمت به کارخانه می‌فروختیم و برای برنج سفید هم قیمت چشمگیری تعیین نمی‌شد. در نهایت بخشی از محصول را با کمترین قیمت به اطرافیان و بخشی را به بازار عرضه می‌کردیم. «قربان گرفمی زاده» اضافه می‌کند: سال گذشته شلتوک توسط کارخانه‌دار اوایل مهرماه هر کیلو ۴۷۰۰ تومان خریداری شد و این قیمت تا پیش از نوروز ۹۸ به ۱۰ هزار تومان رسید. برنج سفید در این مقطع زمانی کیلویی ۱۳ هزار تومان بود و پیش از شروع فصل کاشت در سال جاری تا ۲۰ هزار تومان هم افزایش پیدا کرد. وی که زمین خود را زیر کشت رقم هاشمی برده، ادامه می‌دهد: سال گذشته بعد از فصل برداشت و تا پایان سال، کمی قیمت برنج افزایش یافت، اما همین برنج در بازارهای محلی توسط عمده‌فروشان و خرده‌فروشان هر کیلو ۲۲ تا ۲۶ هزار تومان عرضه شد.
این کشاورز معتقد است؛ کارخانه‌داران شالیکوبی این محصول را قیمت‌گذاری می‌کنند. اگر کشاورز به قیمت‌های ارائه شده از سوی کارخانه‌دار تن ندهد، محصول دچار آفت «خرک» می‌شود و کیفیت خود را از دست می‌دهد. بنابراین کشاورز برای پرداخت بدهی‌های خود ناچار به فروش پایین برنج خود می‌شود. این کشاورز به تعاونی‌های جهاد کشاورزی که مبادرت به خرید تضمینی یا توافقی برنج سفید می‌کنند، بی‌اعتماد است و می‌گوید: تعاونی‌ها کارشناسان متخصصی ندارند که آشنایی با ارقام مختلف برنج داشته باشند. آنها بدون دلیل ۲۰ تا ۳۰ درصد برنج را ناخالص عنوان می‌کنند و این مساله موجب می‌شود تا کشاورز با قیمت پایین و به صورت توافقی محصول خود را بفروشد.
- رئیس اتحادیه برنجکاران: مافیا وجود دارد
«اسماعیل محمدی پویا» رئیس اتحادیه اتحادیه برنجکاران رشت، حضور مافیا در قیمت‌گذاری برنج را تایید و بیان می‌کند: برنج در حال ارزان شدن است. این محصول از جمله کالاهای ضروری در سبد خانوارهای ایرانی بوده که طی چند ماه گذشته گران شده است. این گرانی به علت تقاضای کاذبی بود که توسط خریداران به وجود آمد. وی اضافه می‌کند: در قیمت‌گذاری برنج باید بازار کل کشور را در نظر بگیریم. امسال قیمت برنجی که به سایر شهرهای کشور توسط همین مافیا که خریداران عمده برنج استان‌های شمالی هستند، ارسال می‌شود تا کیلویی ۳۰ هزار تا ۳۵ هزار تومان هم رسید.
اگر مصرف‌کننده برنج در شهرستان‌های دیگر قدرت خرید برنج با این قیمت را نداشته باشد، کاهش قیمت خواهیم داشت. محمدی پویا می‌گوید: در حال حاضر اتفاقی که رخ داده خارج نشدن برنج از استان و به فروش نرسیدن آن است. فروش برنج در گیلان با مشکلی مواجه نیست، اما در بازارهای کشور فروش با رکود مواجه شده است. باید باید برنج از استان خارج شود تا رونق یابد. رئیس اتحادیه برنجکاران رشت قیمت فعلی برنج هاشمی درجه یک را ۱۹ هزار تومان بیان می‌کند و ادامه می‌دهد: هاشمی درجه ۲ هر کیلوگرم ۱۶ هزار تومان و دم سیاه آستانه بین ۲۳ تا ۲۸ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.
این مسئول می‌گوید: کشاورزان گیلانی مطمئن باشند که برنج خارجی ارزان‌قیمت در بازارهای گیلان عرضه نمی‌شود. از سوی دیگر بسیاری از تجار در شهرستان‌های دیگر هنگام گرانی اقدام به خرید برنج استان کردند و تا زمانی که آن را نفروشند، برنج جدید خریداری نمی‌کنند. این کار به کاهش قیمت برنج منجر می‌شود. وی اظهار می‌کند: در حال حاضر قدرت خرید مردم اجازه نمی‌دهد که برنج داخلی مصرف کنند. از سوی دیگر برنج خارجی هر کیلو ۷۵۰۰ تومان است. اگر برنج خارجی به اندازه کافی در بازار موجود باشد، تقاضا به این سمت می‌رود و قیمت برنج داخلی کاهش می‌یابد.
- دودی کردن برنج پاکستانی و هندی
«محسن حسین‌زاده» کارخانه‌دار شالیکوبی و فروشنده برنج استان می‌گوید: اخیرا یک سودجویی در بازار برنج استان توسط چند دلال غیر شمالی انجام شده است و ما هم آن را به مقامات گزارش دادیم. این دلالان برنج‌های پاکستانی و هندی را وارد استان کردند و با همدستی برخی از کارخانه‌داران این محصول را در کارخانه دودی و تحت عنوان برنج سفید دودی در کیسه‌های برنج محلی هاشمی در شهرستان‌ها فروختند. این کارخانه‌دار با تایید این‌که تا پیش از عید قیمت برنج هاشمی درجه یک در بازارهای استان ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان بود، بیان می‌کند: همین برنج از سوی دلالان سودجو به صورت روزشمار افزایش قیمت پیدا کرد و موجب شد آنها برنج‌های تقلبی خود را بفروشند.
ضرر و زیان این کار برای ما کارخانه‌داران باقی بماند. وی در خصوص قیمت برنج برداشت امسال می‌گوید: به نظر می‌رسد امسال شلتوک تا ۷ هزار تومان و برنج سفید از ۲۰ هزار تومان تا ۱۴ هزار تومان برای کشاورز و ۱۶ هزار تومان برای مصرف‌کننده نهایی قیمت‌گذاری شود. حسین‌زاده معتقد است؛ متاسفانه در جلسات تصمیم‌گیری اصلا کشاورزان و متولیان اصلی بخش کشاورزی حضور ندارند و این امر منجر به بروز مشکلات زیادی در کاشت، داشت و برداشت برنج شده است. در حال حاضر تصمیمی که دولت درباره واردات برنج گرفته به شدت به ضرر کشاورزان است.
- نقش کمرنگ جهاد کشاورزی‌های استان‌های شمالی
معاون بازرگانی و توسعه جهاد کشاورزی گیلان می‌گوید: عرضه و تقاضا و مسائل مربوط به حوزه واردات تابع شرایط مختلف در کشور است. هر تصمیمی که از سوی جهاد کشاورزی در سیاست‌گذاری بخش برنج اتخاذ شود، ما اجرایی می‌کنیم. بنابراین در قیمت‌گذاری برنج دخالتی نداریم. «مسعود الماسی» اضافه می‌کند: جهاد کشاورزی فقط در زمینه خرید تضمینی و توافقی برنج تصمیم‌گیرنده نهایی است. اگر کشاورز به سود کم رضایت داشته باشد، جهاد کشاورزی برای خرید توافقی ورود می‌کند.
خرید توافقی زمانی انجام می‌شود که عرضه زیاد، اما خریدار در بازار کم است. وی ادامه می‌دهد: مقاومت زیادی برای واردات برنج خارجی به کشور وجود داشت، اما این مقاومت زمانی جواب می‌دهد که استان‌های شمالی هم در چنین تصمیمات کلانی دخالت داشته باشند. الماسی می‌گوید: جهاد کشاورزی زمینه ورود برنج خارجی به بازار را در صورتی فراهم می‌کند که بازار برنج داخلی در شهریور متاثر از برنج خارجی نباشد. در گزارشی که به وزارتخانه ارائه کردیم خواستار انبار برنج در گمرکات کشور تا اسفند شدیم.
- شایعه لغو ممنوعیت واردات برنج
نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که لغو ممنوعیت واردات برنج شایعه باندهای واردکننده است، اظهار می‌کند: موارد مطرح شده در این زمینه شایعه باندهای واردکننده برای برهم زدن بازار است. این باندها کنترل قیمت برنج را در دست دارند. «محمدصادق حسنی جوریابی» ادامه می‌دهد: مدیریت‌های غیررسمی بسیار قوی‌تر از مدیریت‌های رسمی عمل می‌کنند و باعث افزایش یا افت قیمت محصول می‌شوند. متاسفانه جهاد کشاورزی نتوانسته به طور کامل جلوی این مدیریت‌های غیررسمی را بگیرد. وی می‌گوید: در حال حاضر هیچ نیازی به واردات برنج خارجی نداریم. ممنوعیت واردات برنج که از مرداد آغاز شده به مدت ۴ ماه اعمال می‌شود.
- کاهش احتمالی قیمت برنج و نگرانی کشاورزان
اشکان جهان‌آرای - ساری-خبرنگار:
فصل برداشت برنج نزدیک است و بازار برنج به همین دلیل از چند روز پیش نوسانات مرسوم و هر ساله فصل برداشت را آغاز کرده است. قیمت برنج ایرانی که در ۲ ماه اخیر به مرز کیلویی ۲۵ هزار تومان هم رسیده بود در روزهای اخیر با کاهشی تقریبا چشمگیر روی عدد ۱۵ تا ۱۷ هزار تومان متوقف شده و به ثبات نسبی رسیده است. هر چند که این قیمت کاهش یافته نیز نسبت به قیمت برنج در تابستان پارسال حدود هزار تا ۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بیشتر است، اما ترکیدن همان حباب قیمتی که از ابتدای سال آغاز شده بود تا حدودی از التهاب بازار برنج کم کرده است.
کشاورزان که شالیزارهایشان در حال طلایی شدن است، از همین حالا نگران قیمت برنج هستند. عده‌ای خوشحالند که قیمت برنج نسبت به سال قبل بیشتر شده و برخی هم نگران هستند که از نوسانات و دست‌های پشت پرده بی‌اطلاع می‌مانند و ممکن است باز هم سود اصلی برنج با افزایش قیمت به جیب دلالان برود. برخی کشاورزان منتظرند تا دولت در صورت ضرورت و تشخیص برای خرید تضمینی وارد عمل شود و قیمت مصوب طرح خرید تضمینی را اعلام کند. البته به اعتقاد برخی کارشناسان و صاحب‌نظران، طرح خرید تضمینی به عنوان یک راهکار موقت قابل اتکاست و نمی‌تواند تکیه‌گاه دائمی برای اقتصاد برنج باشد. ضمن این‌که طرح خرید تضمینی در صورتی اجرا می‌شود که دولت تشخیص دهد کشاورزان در حال زیان هستند و نیاز است بازار را در دست بگیرد.
- ضرورت استقلال بازار برنج
یک استاد دانشگاه پیام نور در گفت‌وگو با همشهری راهکار اصلی برای مدیریت برنج و کوتاه شدن دست‌های پشت پرده از این بازار را تقویت تشکل‌های صنفی می‌داند و معتقد است؛ خرید تضمینی ممکن است با هر نوسان اقتصادی دچار مشکل شود. دکتر «بابک مومنی» با بیان این‌که خرید تضمینی در شرایط کنونی اثرگذار است، گفت: هر زمانی پول نباشد قطعا یکی از نخستین طرح‌هایی که متوقف می‌شود، همین خرید تضمینی برنج است؛ در حالی که تشکل‌های صنفی می‌توانند همواره پایدار و مستقل عمل کنند.
مدیر گروه فناوری و مهندسی دانشکده کشاورزی دانشگاه پیام نور با اشاره به موفقیت پسته‌کاران در مدیریت بازار اظهار کرد: کرامت پسته‌کاران را دولت به آنها نداد، بلکه خودشان با ایجاد تشکل‌ها و مستقل شدن و برنامه‌ریزی در بازاریابی توانستند جایگاهشان را در بازار داخلی و خارجی تثبیت کنند. اگر کشاورزی ما استراتژیک باشد، در عرضه با مشکل مواجه نمی‌شویم و کشاورز هنگام برداشت نگران عرضه و قیمت‌گذاری محصولش نیست.
اما صرف نظر از موضوع مورد اشاره این استاد دانشگاه و این‌که سازماندهی بازار برنج که بحثی زیرساختی و اساسی است، در حال حاضر مهم‌ترین پرسش مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان برنج در شمال کشور این است که آیا قیمت این محصول پس از برداشت روی همین قیمت کنونی باقی می‌ماند یا حباب قیمتی باز هم سراغ این محصول می‌آید و کشاورزان را خوشحال و مصرف‌کنندگان را نگران می‌کند؟
- تورم برای همه
کشاورزان مازندران این روزها به شدت نگران کاهش قیمت برنج در روزها و هفته‌های آتی هستند. یکی از کشاورزان نوشهری در این‌باره به همشهری گفت: امیدوار بودیم امسال قیمت برنج کمی از خستگی ما را جبران کند، اما با این کار دولت که واردات برنج را آزاد کرده، نگران جبران نشدن هزینه‌های خود هستیم. «یدالله زاهدیان» با بیان این‌که امسال تمام هزینه‌های کشت برنج به شکل چشمگیری افزایش یافته، اظهار کرد: چطور برنج را با قیمتی نزدیک به قیمت پارسال بفروشیم وقتی هزینه تولید آن در همه بخش‌ها بالا رفته است؟ متاسفانه تصور جامعه این است که کشاورز قصد گران‌فروشی دارد.
در حالی که تورم برای همه یکسان است و ما می‌خواهیم محصولی که تولید می‌کنیم به قیمت واقعی در شرایط تورم عرضه شود. وی افزود: در حال حاضر کدام محصول را می‌توان با همان قیمت سال گذشته یا حتی ۶ ماه پیش در بازار تهیه کرد؟ برخی کالاها بیشتر از ۲ برابر افزایش قیمت داشته‌اند، اما شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که برنج با همان قیمت پارسال یا در نهایت هزار تا ۲ هزار تومان بیشتر به دست مصرف‌کننده برسد که تمام این مبلغ هم به دست کشاورز نمی‌رسد. کنترل بازار این نیست که تولیدکننده برنج نابود شود.
- هزینه تولید
شاید تنها مزیت کشت برنج در فصل زراعی جاری نسبت به سال گذشته بارندگی‌های مناسب بود که باعث شد کشاورزان برای تامین آب با مشکلی مواجه نباشند. در این میان گفته‌های کشاورزان در مورد افزایش قیمت نهاده‌ها و خدمات، منطقی و مشهود است. رشد چشمگیر دستمزد شالیکاران در مازندران در سال جاری شوک بزرگی به کشاورزان وارد کرد. نشاکاران امسال حداقل ۲ برابر سال گذشته برای هر روز کار در شالیزارها اجرت دریافت کردند و تعرفه روزانه ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تومان را به بیش از ۲۲۰ هزار تومان در روز رساندند. این موضوع در تامین نهاده‌ها نیز به چشم می‌آید. افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت نهاده‌ها مانند کودها و علف‌کش‌ها نسبت به سال قبل اثبات می‌کند که کشاورزان در صورت پایین ماندن قیمت برنج نه تنها سودی نخواهند کرد، بلکه حتی ممکن است هزینه‌های صرف شده را نیز به دست نیاورند.
افزایش بیش از ۲ برابری قیمت در بخش‌های مختلف تولید حتی در قیمت کیسه‌های شالی نیز دیده می‌شود. قیمت کارخانه‌ای هر تخته کیسه شالی در یکی از کارخانه‌های تولید کیسه شهرستان سیمرغ در حال حاضر ۱۷۰۰ تومان است؛ در حالی که به گفته مدیر داخلی این کارخانه، پارسال در همین روزها هر کیسه شالی با قیمت ۸۰۰ تومان به بازار عرضه می‌شد.
این افزایش قیمت‌های تولید و بازگشت قیمت برنج به حدود قیمت سال گذشته زمانی آسیب خود را بیشتر نشان می‌دهد که با آمار بالای کشت ارقام پرطرفدار برنج در مازندران مواجه شویم. معمولا هر سال حدود ۷۰ درصد سطح زیر کشت استان به برنج طارم و صدری و هاشمی اختصاص می‌یابد که ارقام پرمصرف برنج در کشور هستند و قیمت بالاتری نسبت به سایر گونه‌های پرمحصول مانند شیرودی، فجر و برخی ارقام دیگر دارند. این گستردگی سطح زیر کشت و بالا بودن نسبت تولید برنج‌های گران‌تر، در صورت پایین ماندن قیمت برنج، آسیب جدی به بدنه اقتصاد کشاورزی مازندران وارد می‌کند. این اتفاق برای استانی که حدود ۴۵ درصد برنج کشور را تولید می‌کند و بیش از ۲۱۴ هزار هکتار از زمین‌های آن به کشت برنج اختصاص دارد، یک هشدار است.
- برنج با طعم دلار
یکی دیگر از کشاورزان مازندرانی فعال در ساری هم در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که کشاورزان در تامین هزینه‌های روزمره زندگی خود با قیمت‌های کنونی با مشکل مواجه خواهند شد، گفت: در چند ماه اخیر قیمت همه کالاها افزایش یافته است. از گوشت و لبنیات تا نان و سایر کالاها و حتی خدمات گران‌تر شده است. کشاورز هم مانند سایر اقشار جامعه باید این کالاها را با قیمت روز خریداری کند، اما محصول خود را به قیمت پارسال بفروشد. این وضعیت ورشکستگی کامل کشاورزان را رقم می‌زند.
«احمد پوررضوان» بیان کرد: به هر قسمتی از بازار که وارد می‌شویم، بهانه افزایش قیمت را تورم و بالا رفتن نرخ دلار عنوان می‌کنند، اما به برنج که می‌رسیم با وجود اهمیت بالای این محصول، توجهی به تورم نمی‌شود. اگر قیمت دلار را مبنا قرار دهیم، امروز قیمت هر کیلوگرم برنج باید نزدیک به ۲۰ هزار تومان باشد. وی افزود: پارسال در همین روزها دلار حدود ۸ هزار تومان و بالاترین قیمت هر کیلوگرم برنج طارم در بازار حدود ۱۲ هزار تومان بود. یک کیلوگرم برنج مازندران معادل ۱/۵ دلار قیمت داشت. بر همین مبنا امروز که دلار دست‌کم ۱۲ هزار تومان است، باید برنج در بهترین حالت ممکن کیلویی ۱۸ هزار تومان باشد.
- استمرار کاهش قیمت برنج
یکی از فعالان بازار برنج در مازندران معتقد است؛ به دلایل مختلف احتمالا قیمت برنج در هفته‌های آتی باز هم کاهش خواهد یافت و ممکن است که سال اقتصادی خوبی برای کشاورزان در پیش نباشد. «مسعود نوریان» در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که امسال به دلیل شرایط اقلیمی میزان تولید محصول بیشتر است، گفت: امسال به علت پرآبی و مساعد بودن وضعیت آب و هوا، قطعا تولید محصول افزایش می‌یابد. پارسال کم‌آبی سبب شد در برخی مناطق استان ممنوعیت کشت اعلام شود. در بعضی نقاط دیگر نیز کشت به علت کم‌آبی از بین رفت، اما امسال تمام زمین‌های کشاورزی استان زیر کشت رفته‌اند.
وی افزود: مساعد بودن وضعیت آب و هوا و از طرفی حباب قیمتی ایجاد شده در بازار برنج، بسیاری از کشاورزانی که چندین سال بود زمین خود را زیر کشت برنج نبرده بودند، ترغیب کرد با توجه به وضعیت مساعد کشت و قیمت برنج، زمین خود را زیر کشت این محصول ببرند. مدیر کارخانه شالیکوبی مدرن خوشه‌چین ساری یکی از دلایل افزایش حباب‌گونه قیمت برنج در سال جاری را کم بودن این محصول در انبارها دانست و گفت: هرچند که هر سال پیش از فصل برداشت با افزایش نسبی قیمت برنج مواجه می‌شویم، اما امسال به علت کاهش تولید برنج در کشور شاهد برخی تحرکات برای افزایش قیمت بودیم که اکنون در حال فروکش کردن است.
وی ادامه داد: واردات برنج امسال در فصل برداشت آزاد اعلام شده است باعث می‌شود روی قیمت برنج داخلی تاثیر کاهشی بگذارد. پیش‌بینی‌های ما بر اساس مشاهدات این است که قیمت برنج در هفته‌های آتی از قیمت کنونی هم پایین‌تر خواهد آمد و در نهایت به دلیل افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی با هزار تا ۲ هزار تومان افزایش نسبت به قیمت سال گذشته پس از فصل برداشت باقی بماند.
این فعال بازار برنج بیان کرد: ۲ ماه پیش در شالیکوبی قیمت هر خروار-۱۲۰ کیلو-شالی مانده از فصل کشت قبلی را یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، یعنی کیلویی ۱۰ هزار تومان تحویل می‌گرفتیم و به برنج تبدیل می‌کردیم، اما در حال حاضر قیمت هر خروار شالی سال قبل به ۸۰۰ هزار تومان هم رسیده است. نوریان افزود: شاید ابتدای فصل برداشت این قیمت کمی افزایش داشته باشد، اما این افزایش دائمی نیست و نزدیک به قیمت سال قبل باقی می‌ماند. به همین دلیل احتمالا امسال برای کشاورزان سال اقتصادی چندان مطلوبی نیست.
- لغو ممنوعیت واردات برنج خارجی
این فعال بازار برنج به تاثیر آزاد شدن واردات برنج خارجی در قیمت برنج ایرانی اشاره کرد و گفت: یکی از کاربردهای منفی برنج خارجی در کشور ما اقدام برخی سودجویان به تخلیط برنج است. پارسال برخی سودجویان این بازار از ارقام مختلف برنج داخلی مانند فجر و شیرودی برای تخلیط با طارم استفاده می‌کردند. به همین دلیل تقاضای این ارقام بالا رفت و قیمتشان هم افزایش یافت، اما با وارد شدن برنج خارجی و قیمت پایین‌تر آن، گرایش به سمت مصرف برنج خارجی برای این سوءرفتار در بازار برنج بیشتر می‌شود و ارقامی غیر از طارم نیز کاهش قیمت خواهند داشت. ضمن این‌که با توجه به قدرت پایین خرید مردم، میل به خرید برنج خارجی افزایش می‌یابد، در نتیجه قیمت برنج داخلی احتمالا با کمی افزایش نسبت به قیمت سال قبل متوقف خواهد شد.
از نگاه نوریان ۲ عامل افزایش تولید و آزاد شدن واردات برنج خارجی در فصل برداشت باعث می‌شود که قیمت برنج باز هم اندکی کاهش داشته باشد. همین موضوع می‌تواند از حالا خستگی را برای کشاورزانی که به واسطه گران شدن برنج امیدوار بودند سال اقتصادی خوبی در پیش داشته باشند، چند برابر می‌کند. رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم بر این باور است که در صورت ادامه‌دار بودن روند کاهشی قیمت برنج، اقتصاد خانوار کشاورزان استان با مشکل مواجه می‌شود، حتی ممکن است میل به کشاورزی در افراد را هم کاهش دهد.
«عزیزالله شهیدی‌فر» معتقد است؛ کاهش بین ۲ تا ۳ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم منطقی به نظر می‌رسد، اما اگر این کاهش بیشتر از این باشد کشاورزان متضرر خواهند شد؛ موضوعی که استاندار مازندران و نمایندگان استان نیز با پیگیری‌های خود به دنبال یافتن راه‌حلی برای آن هستند. استاندار با بیان این‌که سیاست‌های حمایتی دولت مثل سال گذشته برای حفظ و کنترل قیمت برنج اعمال می‌شود، گفت: همراه با مجمع نمایندگان مازندران مکاتباتی با دولت داشتیم تا در مورد واردات برنج به‌ویژه در استان‌های شمالی تصمیمات جدیدی اتخاذ شود و مانند پارسال محدودیت‌هایی قائل شوند تا سیستم عرضه و تقاضا تنظیم و در نهایت قیمت برنج منطقی شود.
تصمیم گرفته شده تا واردات برنج از همین ماه تا ۴ ماه دیگر ممنوع شود تا حضور دلالان در بازار برنج کاهش یابد. «احمد حسین‌زادگان» با اشاره به افزایش هزینه‌های تولید برنج در فصل زراعی جاری اظهار کرد: علاوه بر هزینه تولید برنج که امسال بیشتر شده، مخارج زندگی کشاورزان هم مانند سایر اقشار بالا رفته است، به همین دلیل باید قیمت برنج به گونه‌ای تعیین شود که بتواند هر دو سوی افزایش هزینه‌ها را برای کشاورزان جبران کند.
- برنج با ارز ۴۲۰۰ تومانی
وضعیت بازار و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد قیمت برنج افزایش اوایل سال را دیگر تجربه نخواهد کرد. این موضوع را دبیر انجمن واردکنندگان برنج نیز تایید می‌کند و می‌گوید که دولت توان خرید برنج داخلی با قیمت بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان و عرضه آن با قیمت زیر ۱۰ هزار تومان را به مردم ندارد. به گفته «مسیح کشاورز» از ابتدای امسال تاکنون ۷۱۰ هزار تن برنج وارد شده که نسبت به واردات در مدت مشابه پارسال حدود ۱۰ درصد بیشتر است. کشاورز تزریق برنج وارداتی را راهی برای مقابله با گرانی برنج می‌داند، اما در عین حال این موضوع مطرح است که به دلیل تغییر نرخ ارز مربوط به واردات برنج از ۳۸۰۰ تومان به ۴۲۰۰ تومان، از ابتدای پاییز برنج‌های خارجی نیز افزایش قیمت خواهند داشت. این موضوع می‌تواند روی قیمت برنج داخلی هم تاثیری هر چند اندک بگذارد.
- خشکه‌کاری برنج؛ راه‌حل کم‌آبی گلستان
زهرا خورشیدی - گرگان-خبرنگار :
با این‌که گلستان یکی از استان‌های پر باران کشور است، اما طی سال‌های اخیر همواره با تنش آبی و مشکلاتی در زمینه تامین آب آشامیدنی شهروندان مواجه بوده است. این مشکلات باعث شد تا مدیران ارشد کشور نسبت به کشت محصولات پرآب‌بر هشدار دهند و مسئولان استان هم به فکر تغییر الگوی کشت پرآب‌برترین محصول استان یعنی برنج افتادند. با تغییر الگو، کشت برنج جز در برخی اراضی نسق استان مانند اراضی روستای محمدآباد که دارای آب‌بندان بوده و در هیچ فصلی مشکل تامین آب ندارد، در باقی نقاط استان ممنوع شد. در حالی که در سال زراعی کنونی با با بارش‌های خوب و ذخیره‌سازی قابل توجهی در استان روبه‌رو بوده‌ایم، دستگاه‌های متولی آب و کشاورزی استان همچنان اصرار بر خشکه‌کاری برنج دارند.
کشت برنج در گلستان همچنان ادامه دارد. فروش این محصول حتی جلوی منازل کشاورزان به‌ویژه در روستاها، نشان‌دهنده این است که برنج همچنان محبوب‌ترین محصول کشاورزی شمال کشور است. اختلاف قیمت قابل توجه نسبت به سایر محصولات و فاصله زیاد سود حاصل از آن نسبت به مبلغ جریمه‌های کاشت غیرقانونی از دیگر عوامل تاثیرگذار بر استمرار کشت شالی است. با خشکه‌کاری شالی، بسیاری از دشواری‌های مراحل کشت برنج حذف می‌شود به همین علت با استقبال کشاورزان مواجه شده است.
- مجوز خشکه‌کاری
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان گفت: با توجه به محدودیت‌های منابع آب و میزان تبخیری که در این استان شمالی وجود دارد، مجوز خشکه‌کاری برنج در گلستان از هیات دولت اخذ شده است. «مختار مهاجر» ادامه داد: خشکه‌کاری، صرفه‌جویی ۵۰ تا ۴۰ درصدی در مصرف آب و کاهش هزینه کشت و داشت را به همراه دارد. امسال خشکه‌کاری در گلستان تا ۱۵۰۰ هکتار افزایش یافته است. وی اضافه کرد: سازمان جهاد کشاورزی با تامین نهاده‌ها و ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت از کشاورزان علاقه‌مند به خشکه‌کاری حمایت می‌کند. مهاجر گفت: در روش خشکه‌کاری، بذر شالی در زمین اصلی که شخم زده شده همچون بذر دیگر محصولات پاشیده و کشت می‌شود. از سال زراعی گذشته با اعلام ممنوعیت کشت برنج در کشور به خصوص در گیلان و مازندران، این روش مورد توجه کشاورزان گلستانی هم قرار گرفته است.
- کاهش مصرف آب
کاهش مصرف آب یکی از مهم‌ترین دلایل ترویج خشکه‌کاری شالی در اراضی گلستان است، به طوری که مصرف آب را از ۱۵ هزار مترمکعب در هر هکتار کشت سنتی غرقابی، بسته به رقم، آب و هوای منطقه، خاک و مدیریت مزرعه شالی تا ۱۱ هزار مترمکعب تقلیل می‌دهد. کاهش نزولات جوی در گلستان طی سال‌های اخیر و آسیب ناشی از خشکسالی باعث توجه کارشناسان به روش خشکه‌کاری شالی و ترغیب کشاورزان به استفاده از این شیوه شده است. براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی گلستان، سال گذشته در بیش از ۶۰ هکتار از اراضی استان به روش خشکه‌کاری کشت انجام شد.
- رشد ۲ برابری خشکه‌کاری در گلستان
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی گلستان نیز گفت: امسال برنامه کشت شالی به روش خشکه‌کاری در ۳ هزار هکتار برنامه‌ریزی شده است که رشد ۲ برابری را نشان می‌دهد. «علی‌اکبر مهقانی» ادامه داد: خشکه‌کاری شالی بیشتر در فصل بهار انجام می‌شود، اما برخی کشاورزان بعد از برداشت گندم نیز اقدام به خشکه‌کاری شالی می‌کنند. وی اهداف اصلی از گسترش خشکه‌کاری در اراضی گلستان را افزایش بهره‌وری مصرف آب زراعی، کاهش هزینه‌های تولید شالی و ایجاد سود بیشتر برای کشاورزان دانست. مهقانی گفت: کشت به شیوه خشکه‌کاری با روش سنتی غرقابی فرقی ندارد و در این روش، کاهش هزینه و افزایش سود کشاورزان مد نظر است.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی گلستان کشاورزان با بیان این‌که در روش خشکه‌کاری می‌توان از رقم‌های موجود از جمله دم سیاه، شیرودی، ندا و فجر استفاده کرد، افزود: کاسته شدن از زحمت کشاورز نسبت به روش تهیه خزانه، کاهش ۴۰ درصدی هزینه، یکنواختی در سبز شدن مزرعه، امکان استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی در کاشت و برداشت، جلوگیری از هدررفت کود مصرفی و افزایش اکسیژن خاک، کاهش ترکیبات سمی و آفات، استفاده بهتر از نهاده‌ها به دلیل عمق کشت مناسب و تراکم یکنواخت، کاهش ۵۰ درصدی مصرف آب و آلودگی کمتر خاک و آب، کم شدن آفت و ارتقای بذر در واحد سطح از جمله مزایای خشکه‌کاری است.
- خشکه‌کاری در مناطق مختلف کشور
در سال‌های اخیر طرح‌های تحقیقی ترویجی زیادی در زمینه خشکه‌کاری در استان‌های خوزستان، مازندران و زنجان اجرا شده که مورد استقبال کشاورزان قرار گرفته است. گسترش خشکه‌کاری در گلستان علاوه بر نیاز کم به آبیاری و مقرون به صرفه بودن برای کشاورز، سود بیشتر و قیمت مناسب در بازار را به همراه دارد. در حال حاضر هر کیلوگرم برنج درجه یک در بازارهای گلستان بین ۲۳ هزار تا ۳۰ هزار تومان معامله می‌شود.
- دغدغه‌های برنجکار مینودشتی
نوسان قیمت برنج موجب سردرگمی تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و همچنین صاحبان کارخانه‌های شالیکوبی شده و آنها را نسبت به آینده نگران کرده است. «محمد امین» یکی از برنجکاران مینودشتی است که سال‌ها قبل در اراضی خود به صورت غرقابی برنج می‌کاشت و اکنون به خشکه‌کاری روی آورده است. وی درباره وضعیت کنونی برنج در بازار گفت: طبیعی است که قیمت برنج بالا باشد، زیرا هزینه تولید و دستمزد کارگر در برنجکاری نسبت به سایر بخش‌های کشاورزی بیشتر است. امین بیان کرد: فرقی میان روش خشکه‌کاری و غرقابی نیست.
در خشکه‌کاری فقط مرحله نشا حذف می‌شود. این برنجکار ادامه داد: کیفیت پایین و قیمت بالای برنج وارداتی در افزایش قیمت برنج محلی بی‌تاثیر نیست. امسال به دلیل خشکه‌کاری میزان کشت در اراضی افزایش پیدا کرده است، به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود قیمت‌ها کمی کاهش یابد. امین گفت: آنچه برنجکاران را بیش از هر چیز نگران کرده، برنج‌های وارداتی است. این برنج‌ها در مقایسه با برنج داخلی ارزان، اما به نسبت کیفیت، گران هستند.
با وجود وضعیت نامطلوب اقتصادی، افراد زیادی به خرید این برنج‌ها روی آورده‌اند. وی افزود: مدتی است رستوران‌داران هم به دلیل افزایش قیمت به خرید برنج خارجی تمایل پیدا کرده‌اند و تعداد رستوران‌هایی که از برنج خارجی استفاده می‌کنند، بیشتر شده است. این برنجکار بیان کرد: باز هم جای امیدواری است که برنج مانند سیب‌زمینی و باقلا نیست و می‌توانیم آن را به مدت طولانی نگهداری کنیم و حتی مقابل خانه خود به فروش برسانیم.
- هزینه بالای شالیکوبی‌ها
مدیر یکی از شالیکوبی‌های گلستان نظر دیگری دارد. وی معتقد است؛ هزینه شالیکوبی‌ها بالاست و یک کارخانه‌دار برای کسب درآمد باید روی کارهای جانبی هم حساب باز کند. «عبدالعلی محمدی» گفت: خشکه‌کاری یا شیوه غرقابی تاثیری در وضعیت شالیکوبی‌ها ندارد. آنچه آنها را با مشکل روبه‌رو کرده پایین بودن کارمزد کارخانه‌ها در برابر افزایش هزینه‌های راه‌اندازی کارخانه مانند تامین سوخت و انرژی و هزینه بالای کارگر و دیگر موارد است.
- کشاورزی گلستان بر پایه برنج نیست
یک کارشناس کشاورزی گلستانی هم معتقد است؛ خشکه‌کاری برنج تاثیری در وضعیت بازار ندارد. هنوز فاکتورهای اقتصادی مهم‌ترین اثر را در تعیین قیمت برنج و نوسانات آن دارند. «علیرضا موسوی» درباره اهمیت خشکه‌کاری گفت: در استان مدیریت آب بسیار مهم بوده و خشکه‌کاری برنج هم اثرگذار است، زیرا به شدت مصرف آب را هنگام تولید برنج کاهش می‌دهد. وی ادامه داد: با این‌که برنج مینودشت به خاطر شرایط آب و هوایی یکی از مرغوب‌ترین‌ها در شمال کشور است، اما کشاورزی گلستان بر پایه این محصول استوار نیست. موسوی بیان کرد: در گلستان سال‌هاست با ممنوعیت کشت شالی روبه‌رو هستیم. فقط در روستای محمدآباد به دلیل وجود آب‌بندان کشت برنج بصورت سابق انجام می‌شود. با این وجود خشکه‌کاری برنج در سایر نقاط استان با استقبال روبه‌روست و ممکن است در سال‌های آتی با افزایش تولید به این روش روبه‌رو شویم.
- امیدبرنجکاران به رونق در بازار برنج
کاهش نسبی قیمت برنج در شالیکوبی‌های مازندران سبب شد تا برنجکاران به امید بالا رفتن قیمت متناسب با تورم و هزینه‌های تولید و معیشت، محصول آماده فروش خود را انبار کنند. به گزارش ایرنا، برداشت برنج هفته گذشته به صورت رسمی با حضور استاندار مازندران آغاز شد. بررسی چند واحد شالیکوبی در آمل، بابل و فریدونکنار نشان می‌دهد که مهم‌ترین موضوع هنگام برداشت برنج، قیمت آن است. طارم محلی و هاشمی از بهترین ارقام برنج مازندران و ایران محسوب می‌شوند که تا ۳ هفته پیش در هر کیلوگرم تا ۲۳ هزار تومان خرید و فروش می‌شدند. همزمان با ورود برنج تازه به بازار، قیمت هر کیلوگرم برنج طارم محلی بین ۱۶ تا ۱۷ هزار تومان متغیر شده و برنجکاران توقع دارند کمتر از ۱۸ هزار تومان نفروشند.
مسئولان جهاد کشاورزی مازندران اعلام کردند که به دلیل افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی و هزینه کارگری قیمت برنج امسال به نسبت سال گذشته باید افزایش نسبتا معقولی داشته باشد؛ چراکه امسال قیمت بذر گواهی شده، کود و سم، قطعات یدکی ماشین‌های کشاورزی و کارمزد برای شخم و شیار و آب تخت کردن از ۲۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته، ضمن این‌که دستمزد کارگران نشاکار هم با افزایش دست‌کم ۱۲۰ درصدی همراه بوده است. نمایندگان استان‌های مازندران، گیلان و گلستان نیز در نامه‌ای از رئیس جمهوری درخواست کردند تا برای حمایت از سیاست تولیدات داخلی و حمایت از برنجکاران داخلی، واردات و فروش برنج خارجی همچون سال‌های گذشته از ابتدای مرداد تا انتهای آبان به مدت ۴ ماه ممنوع شود.
کشاورزان مازندران به همراه کشاورزان گیلان ۸۰ درصد برنج تولیدی کشور را تامین می‌کنند که از این میزان ۴۲ درصد مربوط به مازندران است. شالیکاران مازندران معتقدند؛ دولت برای این‌که دست واسطه‌ها را کوتاه کند باید به صورت کارشناسی هزینه تولید برنج ارقام محلی را مشخص و قیمت توافقی را به عنوان قیمت پایه اعلام کند تا شالیکاران محصول خود را به بازار عرضه کنند.
اگرچه ارقام طارم محلی، صدری، هاشمی و دم سیاه به عنوان رقم‌های کم محصول و کیفی زبانزد مردم کشور هستند و استقبال از تولید و خرید این ارقام همواره وجود دارد، اما خرید توافقی این ارقام فقط با هدف تعیین کف قیمت کارشناسی برای تعادل‌بخشی به بازار، کوتاه شدن دست واسطه‌ها و در حمایت از کشاورزانی است که به دلیل نیاز به نقدینگی فوری مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند. بر اساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی مازندران در فصل زراعی جاری ۲۱۴ هزار و ۳۰۰ هکتار از شالیزارهای استان زیر کشت برنج رفته است که ۷۰ درصد آن ارقام طارم صدری و هاشمی است.
- موقعیت جهانی ایران در تولید برنج و کشت این محصول در ۱۸ استان
مریم ورشوئی - همشهری-خبرنگار :
برنج بعد از گندم، دومین غله پرمصرف کشور است. تا پیش از دهه ۷۰، ذائقه ایرانی برای هر وعده غذایی بیشتر از نان استفاده می‌کرد، اما بعد از این دهه، برنج کم کم جای نان را گرفت، به نحوی که اکنون اغلب ایرانی‌ها روزی یک وعده برنج مصرف می‌کنند. همین مساله در این ۲، ۳ دهه موجب شد تا میزان مصرف برنج در کشور بالا برود و تولید داخلی جوابگوی نیازهای کشور نشود. مازندران، گیلان و گلستان به ترتیب بیشترین میزان تولید این محصول در کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
اگرچه کشت برنج به نمادی از استان‌های شمالی به ویژه گیلان، مازندران و گلستان تبدیل شده است، اما این محصول در ۱۵ استان دیگر نیز کشت می‌شود. در این میان میزان کشت برنج در استان‌های خوزستان، اصفهان و فارس که به قطب جنوبی کشت برنج شهرت دارند، نسبت به این ۱۴ استان بیشتر است و رقم‌های «عنبر بو» در خوزستان، «لنجان» در اصفهان و «چمپای قصردشتی» در فارس مقبولیت بیشتری دارد. کهگیلویه و بویراحمد همچنین چهارمحال و بختیاری نیز از استان‌هایی هستند که کشت برنج در آنها انجام می‌شود و رقم‌های «چمپا» و «کوهرنگ» مورد توجه کشاورزان این مناطق است. در استان ایلام هم رقم‌های «گرده»، «چمپا» و «عنبر بو» کشت می‌شود.
قزوین هم از استان‌هایی است که شالیکاری در الموت شرقی آن رایج است و کشاورزان این منطقه به کشت رقم‌هایی همچون «هاشمی» و «علی کاظمی» می‌پردازند. در زنجان هم برنج می‌کارند. گفته می‌شود رقم «طارم» برگرفته از نام همین منطقه است، اما نکته جالب توجه اینجاست که برنجکاران طارمی و شهرستان ماهنشان زنجان به کشت رقم «هاشمی» و «علی کاظمی» رغبت دارند. شاید باور این که در سیستان و بلوچستان هم برنج می‌کارند برای خیلی‌ها سخت باشد، اما نکته قابل توجه این است که در نیک‌شهر و سرباز هم کشت رقم «پر محصول» رواج دارد. در برخی نقاط کرمانشاه و کردستان هم برنج کشت می‌شود. گیلانغرب در کرمانشاه بیشترین برنج را تولید می‌کند. رقم «گرده» و «شمشیری» پرطرفدارترین برنج این نواحی است.
در اردبیل و آذربایجان شرقی هم رقم «صدری» کشت می‌شود. استان‌های خراسان شمالی و جنوبی هم از تولیدکنندگان محدود این محصول هستند که در این میان برنج روستای «ازمیغان» طبس از شهرت وی‌ژه‌ای برخوردار است. باید دید ایران در تولید این محصول چه جایگاهی در سطح جهانی دارد. براساس آمار سازمان جهانی «فائو» در سال ۲۰۱۶، تولید جهانی برنج برابر ۷۴۱ میلیون تن بوده است. ۵۰ درصد از این محصول در چین و هند تولید می‌شود و پس از این این ۲ کشور، اندونزی، بنگلادش و ویتنام در رتبه‌های بعدی تولید قرار دارند؛ این در حالی است که در سال زراعی امسال تولید
۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تن برنج در کشور پیش‌بینی شده است. نیاز به واردات سالانه برنج در کشور هم ۸۰۰ تا یک میلیون تن است.
- ارقام «هاشمی» و «علی کاظمی» را بهتر بشناسیم
سالانه بخشی از بودجه وزارت جهاد کشاورزی صرف مراکز تحقیقاتی و پژوهشی می‌شود. در این میان، مراکز تحقیقاتی انواع غله‌ها مانند برنج سهم بیشتری از این بودجه‌های پژوهشی را برای افزایش سطح کیفی محصولات و کشف و معرفی رقم‌های بهتر به خود اختصاص می‌دهند. نکته جالب در مورد رقم‌های مورد توجه برنج در شمال کشور مربوط به هاشمی و علی کاظمی است. حال باید دید دلیل نام‌گذاری این ارقام چیست و چه ارتباطی با مرکز تحقیقات برنج کشور دارند.
به گزارش همشهری، علی کاظمی و یوسف هاشمی ۲ شالیکار گیلانی هستند که این ۲ رقم را سال‌ها پیش هنگام کشت و زرع به صورت تجربی کشف و ترویج کردند. علی کاظمی اهل روستای شکارگوراب بالا از توابع فومن و یوسف هاشمی اهل روستای چاپارخانه خمام از توابع رشت است. در حالی که آوازه حاصل دسترنج این ۲ کشاورز گمنام گیلانی و کم‌سواد همه شالیزارهای کشور را در نوردیده و آنها سال‌ها برای ترویج و همگانی کردن آن زحمت کشیده‌اند، اما خودشان در شرایط سخت اقتصادی روزگار می‌گذرانند و هیچ‌گونه فعالیتی و همکاری با موسسات تحقیقاتی برنج ندارند. این در حالی است که هنوز بسیاری از افراد بر این باورند که ارقام هاشمی و کاظمی در یکی از موسسات تحقیقاتی برنج و با صرف هزینه‌های بالا و استفاده از نتایج و دستاوردهای علمی محققان کشورهای پیشرفته در کشور ما ترویج پیدا کرده و در ردیف پرفروش‌ترین ارقام برنج کشور درآمده است.
نظر شما